آیه 3 سوره حدید

با توجه به مباحثی که در فلسفه اولی مطرح است، دو عنوان "سبق و لحوق،حدوث و قدم" و "وجود ذهنی و وجود خارجی" به آیه 3 سوره حدید مربوطند.

آن جا که میگوید "او اول و آخر است" معلوم میشود که به عنوان اول اشاره دارد. البته احتمالا عنوان اول به این قسمت از آیه اشاره دارد.

آن جا که میگوید "او ظاهر و باطن است"، از "ظاهر" که همان عالم خارج فهم میشود و اگر دقت کنیم عالم ذهن هم میتواند همان "باطن" باشد یا حداقل جزیی از باطن باشد، زیرا وجودی نامعلوم برای غیر دارد. یعنی در باطنِ هر شخص، این موجودات ذهنی وجود دارند و اشخاص دیگر از آن آگاه نیستند.